Jak pracujemy

Psychoterapia poznawczo-behawioralna

Jest jedną z form psychoterapii, której skuteczność dla większości zaburzeń jest potwierdzona licznymi badaniami. Jej podstawą teoretyczną jest założenie, że każdy z nas aktywnie konstruuje własną rzeczywistość, nadając znaczenie bodźcom napływającym z otoczenia. Innymi słowy, każdy z nas, w swoisty dla siebie sposób postrzega rzeczywistość i w swoisty dla siebie sposób rozumie to, co się wokół niego dzieje.

Założenia:

• poznawcze: wydarzenie samo w sobie nie ma żadnego znaczenia – znaczenie ma to co o nim myślimy;
• behawioralne: zmiana tego co robimy jest najlepszym sposobem na zmianę pozostałych systemów (myśli, emocje…)

Charakterystyczne elementy procesów poznawczych: myśli automatyczne, schematy poznawcze i poznawcze zniekształcenia, są wspólną cechą wielu problemów emocjonalnych i zaburzeń psychicznych. To one pośredniczą w utrwalaniu się określonych emocji i wpływają na nasze zachowanie.

Celem psychoterapii poznawczo-behawioralnej jest dotarcie do tych znaczeń i, o ile, nie są one przystosowawcze, zmodyfikowanie ich, by w konsekwencji nastąpiły zmiany emocjonalne i zmiany w zachowaniu.

Przykład:

Jedna ze zidentyfikowanych w terapii przekonań pacjentki brzmi „Jeśli popełnię błąd, wyśmieją mnie i w rezultacie odrzucą”. Ponieważ przekonanie to sprawia, że pacjentka spędza większość swojego czasu nad nanoszeniem kolejnych poprawek do swoich opracowań, jest wciąż podenerwowana i napięta. Nie ma dość czasu dla swojej rodziny, zaniedbuje obowiązki. Nie spotyka się z przyjaciółmi, nie ma czasu na rozrywkę, przyjemności, dla siebie…

Przeformułowanie powyższego przekonania na inne, bardziej przystosowawcze (np. Popełnienie błędu może zdarzyć się każdemu z nas i nie oznacza to, że zostaniemy wyśmiani czy odrzuceni”) , będzie jednym z celów terapii. Cel ten zostanie osiągnięty w efekcie zastosowania odpowiednich technik poznawczych i behawioralnych.

Terapia poznawczo – behawioralna ma udowodnioną skuteczność w wielu zaburzeniach, m.in.:

• lękowych (m.in. nerwice, lęki paniczne, fobie, zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne, lęk o zdrowie)
• depresji
• zaburzeń odżywiania
• zespół stresu pourazowego.

Co różni terapię poznawczo-behawioralną od innych nurtów psychoterapeutycznych?

• CBT jest przede wszystkim terapią zorientowaną na cel. Jest skoncentrowana na aktualnych problemach pacjenta, jednak w kształtowaniu obecnego sposobu myślenia i zachowania uznaje się wpływ przeszłości. Biorąc powyższe pod uwagę, nie rozpamiętuje się przeszłości, ale szuka się sposobu na to, jak najlepiej funkcjonować dziś i w przyszłości.
• W przeciwieństwie do innych form psychoterapii, CBT nie polega na spontanicznej rozmowie. Zazwyczaj spotkania mają określoną strukturę i realizują pewien plan, ustalany na bieżąco z uczestnikiem terapii. Pacjent podczas początkowych spotkań formułuje problemy i cele, do których chciałby dążyć podczas terapii, co pozwala wyznaczyć jej późniejszy kierunek.
• CBT jest ograniczona w czasie i najczęściej trwa od 5 do 20 sesji, chociaż w przypadku niektórych problemów (np. zaburzenia osobowości) terapia może trwać dwa lata lub dłużej.
• CBT ma charakter edukacyjny. Pacjent uczy się w terapii konkretnych technik oraz sposobów sprzyjających zmianie myślenia i zachowania. W tego rodzaju terapii osoba uczestnicząca podejmuje aktywną rolę w przebiegu terapii, w trakcie sesji oraz pomiędzy nimi. Jest to szczególnie cenne, gdyż zdobytą wiedzę i umiejętności wykorzystywać można także po zakończeniu terapii, w ciągu całego życia.
• Jednym z ważniejszych elementów terapii poznawczo-behawioralnej są zadania domowe. Są one pożądane z uwagi na wprowadzanie technik poznawanych w trakcie terapii na bieżące sytuacje poza gabinetem.

Terapia schematu:

Jest nowym, integracyjnym podejściem, czerpiącym inspirację z terapii poznawczo-behawioralnej, teorii przywiązania oraz terapii skoncentrowanej na emocjach. W odróżnieniu od klasycznej terapii poznawczo-behawioralnej, kładzie się tu większy nacisk na rolę głębokiej relacji terapeutycznej. Jest rekomendowana do pracy z pacjentami z diagnozą zaburzenia osobowości (m. in. zaburzenia osobowości borderline). Obok interwencji poznawczych stosuje się tu też techniki afektywne i doświadczeniowe.